5 tashabbus 5 imkoniyat
Mamlakatimizda O`zbekiston Respublikasi Prezidentining Besh muhim tashabbusini amalga oshirish boyicha bir qator ishlar amalga oshirilib kelinmoqda.Ma`lumki, 3 – tashabbus “Aholi va yoshlar o`rtasida kompyuter texnologiyalari va internetdan samarali foydalanishni tashkil etish”ga qaratilgan.Bu bo`yicha maktab ma`muriyati va Do`stlik MFY tashabbusi va hamkorligida joriy yilning 11 noyabr kuni “Besh tashabbus – Besh imkoniyat” nomli tadbir tashkil etildi.Tadbirda maktabning informatika va AT fani o`qituvchi va o`quvchilari ham faol ishtirok etdilar. 9 B sinfdan Azimov J,11 A sinfdan Rahmonova M, 7A sinfdan Nosirxonov A, 7A sinfdan Ortiqov A, 9A sinfdan Alimov , 9D sinfdan Raxmatullayev S va 9B sinfdan Sh Baratovalar o`zlarining kompyuterda tayyorlagan dastur, rasm, kod va taqdimotlari bilan faol ishtirok etdilar.
G`oliblarimiz
2022 – yil 26 – aprel kuni Chust tumani Xalq ta`limi bo`limida faoliyat yurituvchi maktablarning ona tili va adabiyoti fani o`qituvchilarining 2021 – 2022 o`quv yilida bajargan ishlari yuzasidan xisobot yig`ilishi bo`lib o`tdi.Yig`ilishda o`quv yili davomida faol bo`lgan ona tili va adbiyoti fani o`qituvchilari munosib taqdirlanishdi.
Bizning 9 – sonli o`rta ta`lim maktabi ona tili va adabiyoti fani o`qituvchilari S.Ismoilova “shoir Muxammad Yusuf tavalludining 68 yilligi munosabati bilan tadbir uyushtirganligi” , “ Gazal shaydosiman” tanlovida ” G`azallarni chet tilida chiroyli o`qigan o`qituvchi ”naminatsiya bo`yicha va N.Ishanxodjayeva “ Eng ta`sirchan g`azal”, “Eng yaxshi challenge” naminatsiyalari bo`yicha g`olib deb topildilar va tuman XTB tomonidan esdalik va faxriy yorlig` bilan taqdirlandilar.Ustozlarimizga bundan keyingi pedagogik faoliyatlarida ham omadlar tilab qolamiz.
Chust tumani 9 – sonli o’rta ta’lim maktabida texnologiya fani o’qituvchisi Qobilova Shoxista tomonidan "Zukko qizlar"
ko’rik tanlovi o’tkazildi.Tanlovda yuqori sinf o’quvchi qizlari bellashdilar.Tadbir ko’tarinki kayfiyatda o’tdi.
Chust tumani 9- o’rta ta’lim maktabida 2022 yil 22 aprel kuni «Kitobxonlik xaftaligi» doirasida «Kitob-ma’naviy xazina» mavzusida ma’naviy ma’rifiy tadbir bo’lib o’tdi.
«Moxir qo«’llar"
to’garagidan fotolavhalar
O`qituvchi Qobilova Shoxista
«Vesna prekrasna» tadbiri
Chust tumani 9- sonli o‘rta ta’lim maktabi rus tili va adabiyoti fani o’qituvchisi D.S.JABBAROVNA tomonidan «Vesna prekrasna» mavzusida ma’naviy tadbir tashkil etildi.
«Mening sevimli qahramonim» sahna ko`rinishi
Namangan viloyati Chust tumanidagi 9-sonli o’rta ta’lim maktabida 2022 yil 20-aprel kuni maktabning boshlang’ich sinf o’qituvchisi Abdurahmonova Sanaatjon tomonidan «Mening sevimli qahramonim» nomli tadbir tashkillashtirdi.Tadbirda 1-B sinf o’quvchilari tomonidan «Zumrad va Qimmat» ertagi sahnalashtirildi.Tadbir bolajonlarda katta qiziqish uyg‘otdi
G`olib Habibullayev Chustda
Namangan viloyati Chust tumanidagi 9-sonli maktabga «YANGI O‘ZBEKISTON» shiori ostida 2022 yil 22- aprelda kuni aktyor G‘olib Habibullayev tashrif buyurdi.Ijodiy uchrashuvda aktyor o‘z ijod yo’li haqida o’quvchilarga gapirib berdi.O‘quvchilar o’zlarini qiziqtirgan savollarga javob oldilar.Ayniqsa aktyor tomonidan «Sholg‘om ertagi» ni sahnalashtirilishi o‘quvchilarda katta qiziqish uyg’otdi.
«Shirinliklar» yarmarkasi
Chust tumani 9-maktabda «Amaliy fanlar oyligi» munosabati bilan 2022 yil 15 aprel kuni maktabning texnologiya fani o’qituvchisi Qobilova Shoxista hamda MMIB direktor o’rinbosari Davronovalar tomonidan tadbir tashkillandi.»Maktab o’quvchilarini tadbirkorlikka yo’naltirish» mavzusidagi tadbirda o’quvchilar o’zlari tomonidan tayyorlangan «Shirinliklar» yarmarkasi uyushtirildi.Yarmarkada o’quvchi qizlar tomonidan pishirilgan shirinliklar namoyish etildi.
9Feruza Jalilova, Dildora Abbasova va yana 7 kishi1 ta fikrYoqdiFikr bildirishUlashish
«Yilning eng yaxshi o`zbek tili o`qituvchisi» tanlovi
2021-yil 15-sentabr va 18- 20 sentabr kunlari Chust tuman xalq taʼlimi boʻlimiga qarashli umumtaʼlim muassasalarining ona tili va oʻzbek tili fani oʻqituvchilari oʻrtasida «Yilning eng yaxshi oʻzbek tili oʻqituvchisi» Respublika tanlovining 1-tuman bosqichi oʻtkazildi. Tanlovda ishtirok etish uchun onlayn roʻyxatdan oʻtgan 150 nafar oʻqituvchilar tanlovning 1-test shartida faol ishtirok etib, 37 nafar oʻqituvchialar 26 baldan yuqori bal toʻplab 2-taqdimot shartida ishtirok etish imkoniyatini qoʻlga kiritdi. Tanlov yakunida 4 nafar oʻqituvchilarimiz 76 baldan yuqori bal l tupladilar.ona tili fanidan 4-õrinni 9-maktab õqituvchisi Ishanxojayeva N 78 ball bilan egalladi Tanlov ishtirokchilarini hakamlar hayʼati raisi Ch. Abdullayeva boshchiligida tumanimizning oliy toifali, tajribali ona tili va adabiyot fani oʻqituvchilari hamda taqdimotlarning texnik talab meʼyorlarini baholash uchun 48- maktabning informatika fani oʻituvchisi I. Qurbonovlar hakamligida baholab bordilar. Tanlovning oʻtkazilganligi toʻgʻrisidagi meʼyoriy hujjatlar rasmiylashtirilib viloyat xalq taʼlimi boshqarmasiga taqdim etildi.
«Daryolar» dars ishlanmasi
TITUL VARAGI
I.Umumiy malumot | |
Manzili | Namangan viloyati. Chust tumani |
Familiyasi | Kurbonova |
Ismi | Dilrabo |
Otasining ismi | Sharifjonovna |
Tugilgan vaqti | 24.05.1987 |
II.Ish faoliyati | |
Lavozimi | Geografiya fani oqituvchisi |
Ish joyi | Chust tumani 9-maktab |
Pedagogik faoliyati ish staji ,toifasi | 12 yil. Oliy toifali |
Qachon qayerni tugatgan | 2009 yil. Nam.DU |
Dars ishlanmasi | |
Fan nomi | Geografiya |
Sinf | V sinf |
Dars ishlanmasi mavzusi | Daryolar |
Oquvchi soni | 30 (6ta guruh) |
Ishtirokchining elektron pochta manzili | |
Dars ishlanmasiga qisqacha annotatsiya | |
Ushbu dars ishlanmasi 5-sinflarga moljallangan, Dars- muqaddas tavsiyasiga asoslangan holda turli interfaol metodlardan foydalanilgan, Har bir bosqich slaydlar orqali mujassamlashtirilgan, Vaqt taqsimoti alohida inobatga olingan.Aniq maqsadlar belgilangan. Oquvchi tilida soda, tushunarli, keng mazmunli yozilgan. |
Sana: 31.03.2021 yil
Sinf: 5-A (dars ishlanma 30 nafar oquvchiga moljallangan)
Fan: Tabiiy geografiya (boshlangich kursi)
Mavzu: Daryolar.
Darsning maqsadi:
Umumiy maqsad: Turli qiziqarli oyin va savol javoblar orqali oquvchilar tomonida darsning toliq ozlashtirilishiga erishish.
a)Ta`limiy maqsad: Oquvchilarga ozan, suvayirgich, manba, daryo havzasi, daryoning toyinishi, sharshara haqida yangi bilimlar berib, daryolar mavzusiga oid konikma va malakalarini shakllantirish.
b)Tarbiyaviy maqsad:Vatanimiz xaritasida aks etgan tabiiy neatlar haqida sozlash asnosida Vatanparvarlik, suvdan oqilona foydalanish haqida tushuncha berish asnosida tejamkorlik va ekologik, bir-birini baholashga undash asnosida dostga hurmat va sadoqat tuygularini shakllantirib, manaviy tarbiya berish:
c) Rivojlantiruvchi maqsad: tezkor savol-javob, turli oyinlar otkazish asnosida oquvchining fikrlash qobiliyatini, nutqi va dunyoqarashini rivojlantirish.
Dars tipi: yangi materialni organuvchi dars (ozlashtirilgan bilim va konikmalarni rivojlantirish va mustahkamlash darsi).
Dars uslubi: Ko`rgazmali-amaliy;
Dars usuli: Noan`anaviy (savol-javob, didaktik oyinlar, klaster, geografik domino, Ortiqchasini top, sheriy topishmoqlar, krossvord)
Dars jihozi: a) 5-sinf Tabiiy geografiya (boshlangich kursi) darsligi, O`zbekiston va Orta Osiyoning tabiiy xaritasi, o`quv qurollari, A-4 formatdagi qog`ozlar, bukletlar, tarqatmalar;
- Texnik vositalar: Kompyuter, vidyeoproyektor, ekran yoki interaktiv (elektron) doska.
Darsning blok sxemasi
№ | Darning bosqichlari | Vaqt (daqiqa) |
Tashkiliy qism | 3 | |
Guruhlarga topshiriqlar berish orqali o`tilgan mavzuni takrorlash(mustahkamlash). | 10 | |
Yangi mavzuni tushuntirish. | 11 | |
Interfaol usullardan foydalangan holda yangi mavzuni mustahkamlash. | 15 | |
O`quvchilarni baholash. | 4 | |
6. | Uyga vazifa berish. | 2 |
DARSNING TEXNOLOGIK XARITASI
Darsning maqsadi. | O`quvchilarga daryolar haqidagi barcha bilimlarni batafsil berish. |
Darsning vazifasi. | Oquvchilarni ushbumavzuga va shu asnoda geografiya faniga bo`lgan qiziqishini oshirish. |
Darsning tashkil etish texnologiyasi. | Uslub: Ko`rgazmali-amaliy. Shakl: 4 oquvchidan iborat kichik guruhlar(6ta)da va individual tartibda ishlash. Usul: Noan`anaviy Nazorat: Og`zaki, yozma va o`z-o`zini baholash. Vosita: Darslik, xaritalar, o`quv qurollari, Axborot kommunikatsion texnologiyalar. Baholash: rag`batlantirish va besh ball tizim asosida. |
Kutiladigan natija. | O`qituvchi:Bir darsda hamma o`quvchini baholaydi. Mavzu haqida batafsil ma`lumot to`playdi. Qisqa vaqt ichida yuksak natijaga erishadi.O`quvchilarda bilim, ko`nikma va malaka hosil qiladi. O`quvchi:O`z fikriga ega boladi. Qisqa vaqtda ko`p ma`lumotga ega bo`ladi. Fikrlash, esda saqlash va nutq qobiliyati oshadi. Guruh bilan ishlash malakasi shakllanadi. |
Kelgusi rejalar. | O`qituvchi: O`z darsini tahlil qiladi. Ilg`or pedagogik texnologiyani, yangi qo`shimcha adabiyotlarni o`rganadi. O`quvchiga har tomonlama ibrat bo`lishga harakat qiladi. O`quvchi:O`z ustida ishlaydi. Bilim darajasi oshadi. O`z fikri va guruh fikrini tahlil qilib bir xulosaga kelish malakasi oshadi. Yangi qo`shimcha adabiyotlarni o`rganadi. |
Darsning shiori: “Geografiyam, mening suyuk geografiyam, senga obyekt erur asli butun olam!.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism. (3daqiqa)
a) Psixologik iqlim yaratish (Salomlashish, sinf va o`quvchilarning darsga tayyorgarligini baholash, sana, davomat va ob-havoni aniqlash (1,5 daqiqa)).
b) Darsning mavzusi va masadini e`lon qilish. (0,5 daqiqa)
d) Darsda o`zlashtirilayotgan bilim, ko`nikma va malakalarni e`lon qilish (ekran orqali namoyish etiladi-0,5 daqiqa)
e) O`quvchilarni
guruhga bo`lish.(guruhlar joylashuvi va orni
ekran orqali korsatilib, izohlanadi va darsning oltin qoidalari ishlab chiqiladi.(0,5
daqiqa)
1. O`zaro hamkorlik.
2. Do`stlik.
3. Topqirlik.
4. Tezkorlik.
i) Baholash mezonlari. Oltin globus , Kumush globus , Bronza globus so`zlari yozilgan sakkizburchak shakllar.
II. O`tilgan dars(Yer osti suvlari)ni takrorlash (10 daqiqa).
Oquvchilar 4 nafardan 6 guruhga bolinadi va otilgan mavzuga oid tezkor savollar har bir guruhga 5 tadan beriladi va guruhlar ragbatlantirib boriladi.
Savollar monitor orqali ham chiqariladi(6 daqiqa):
1-guruhga savollar | Yer osti suvlari bu- | 3-guruhga savollar | Gil bu- | 5-guruhga savollar | Yoginlarning tasiri- |
Grunt suvlar bu- | Artezian buloqlar bu- | Grunt suvlar sathi bahorda- | |||
Artezian suvlar qanday hosil boladi- | Suv otkazmaydigan qatlamlar – | Qatlamlararo suv- | |||
Artezian buloqlar bu- | Grunt suvning artesian suvdan farqi | Qumtosh qanday jins | |||
Granit qatlam bu- | Buloq bu- | Grunt suvlar sathi yozda- | |||
2-guruhga savollar | Mineral suvlar bu- | 4-guruhga savollar | Quduq bu- | 6-guruhga savollar | Yer osti suvlari bu- |
Shifobaxsh suvlar – | Artezian suvlari bu- | Grunt suvlar bu- | |||
Granit qanday jins- | Govaklik bu- | Shifobaxsh suvlar – | |||
Qumtosh qanday jins | Yer yuzasi suvlari- | Gil bu- | |||
Ozbekistondagi dam olish maskanlari – | Suv otkazadigan qatlamlar – | Grunt suvning artesian suvdan farqi |
So`ngra guruhlar to`plagan ballar aniqlanib,rabatlar beriladi. Barcha guruhdan bir nafardan o`quvchilar chiqib, Charxpalak asbobidan olingan savolga javob beradi (4 daqiqa).
Savollardan namunalar:
1.Mineral suvlar qanday suvlar?
2.Artezian suvlari qanday chuquqrlikda uchraydi.
III. Yangi mavzu(Daryolar)ni bayoni (11 daqiqa)
Bunda oqituvchi tomonidan savollar berilib, javoblar izohlanib, yangi atamalarga slayd va rasmlar orqali izoh berib boriladi.
- Daryoni korganmisiz, daryo nima?
Ozan deb ataluvchi chuqurlikda oqayotgan suv oqimi daryo deb ataladi. Ozan daryo vodiysining chuqur suv oqadigan qismi hisoblanadi. Daryolar doimo oqib turadi, ammo iqlimi quruq olkalarda yogin kam vaqtlarda vaqtincha qurib qoluvchi daryolar mavjud. Daryoning sersuvligi kattaligi ularning irmoqlariga bogliq.
- Daryoning irmoqlari deganda nimani tushunasiz?
Irmoqlar daryoga yon tomondan quyiluvchi kichik daryolardir. Daryo irmogI qanchalik kop bolsa daryo shunchalik kata va sersuv boladi.
- Bolalar, aytinglar-chi, daryolar qayerlardan boshlanadi?
Daryolar baland toglardab, bazilari esa tekislikdagi kollardan boshlanadi. Masalan, Amudaryo, Sirdaryo, Zarafshon daryolarimiz toglardan, qor va muzliklardan boshlanadi, Volga daryosi esa tekislikdan boshlanadi. Daryo boshlanadigan qismi uning manbai, quyiladigan qismi esa mansabi deb ataladi,Bosh daryo ozining barcha irmoqlari bilan birga daryo sistemasini tashkil etadi. Yerga shimilishga ulgurmagan va buglanib ketmagan suvlar daryoga quyiladi. Barcha suvi bir daryoga oqib tushadigan quruqlik maydonidaryo havzasi deb ataladi. (Shu orinda Orta Osiyo tabiiy xaritasidan Sirdaryoning manbai, mansabi, irmoqlari va havzasi korsatiladi.) Qoshni daryolarning havzasini bir-biridan ajratib turuvchi chegara suvayirgich deb ataladi.suvayirgich toglarning qirralarida, tekisliklarda balandroq joylariga togri keladi.
- Barchamiz ommaviy axborot vositalari orqali korsatiladigan korsatuvlarni kuzatib boramiz, Amazonka daryosi haqida qanday malumotga egasizlar?
Amazonka daryosi Janubiy Amerikada joylashgan, havzasi va sersuvligi jihatdan eng kata daryo, uning havzasi 7 mln kv.km.ni tashkil etadi, uzunligi esa 6400 km dir.(slayd)
- Daryolar tekislik va tog daryolariga bolinar ekan, ularning farqini bilamizmi?
Tog daryolari tekislik daryolariga qaraganda tez oqadi, vodiysi chuqur boladi.daryolar toglarni yemirib, oqizib kelgan jinslarini tekislikka yoyadi va natijada chokindi jinslar hosil boladi.Bu qonuniyatni birinchi bolib olimimiz Abu Rayhon Beruniy aniqlagan.
- Sahrasharalar haqida ham bilamizmi?
Daryolar suvi baland joylardan otilib tushsa sharsharalar hosil boladi. Eng balanda sharshara-Janubiy Amerikadagi Anxel sharsharasi, balandligi 1054 m. eng sersuv sharshara-Shimoliy Amerikadagi Niagara sharsharasi-balandligi 51 m, eng chiroyli sharshara Viktoriya sharsharasi, kengligi 120m.
- Daryolar qanday toyinishiga qarab ham turlicha boladi. Masalan: Amudaryo va Zarafshon baland toglardagi muzliklardan toyinadi, ular suvi yozda kopayadi. Nega shunday deb oylaysiz?(javoblar izhlanadi) Sirdaryo aralash toyinuvchi, yani qor, muz , yomgir va yer osti suvlaridan toyinuvchi daryodir.
Xulosa: Suvni iflos qilmasdan, tejab tergab foydalanish muqaddas burchimizdir.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash (15 daqiqa)
Yangi mavzu quyidagi oyinlar orqali mustahkamlanadi.(Slaydlarda korsatilib boriladi)
- Kaster ( 3 daqida)
- Ortiqchasini top bunda oquvchilar mavzuga mos bolmagan atamani belgilaydilar
- Geografik domino atamalar va izohi ketma ketlikda teriladi ( 4 daqida)
- Geografik sheriy topishmoqlar ( 4 daqida)
Bor Oq va Kok irmogi,
Misr uning mahsuli.
Bir marta toshar har yil,
Bu daryoning nomi -(Nil)
Piranye baligi bor,
Pasttekislik shu nomda.
Havzasi judа katta
Bu daryo -(Amazonka)
*************
Yunonlarda Politimet,
Bizdachi “zar sochuvchi”,
Tog’lardan boshlansada,
Cho’llar ichra singuvchi.
Oqdaryo, Qoradaryo
Irmoqlari oqqan joy.
Aylaydi bog’u-bo’ston,
Bu daryodir-(Zarafshon)
- Amaliy ish: bunda darslikning 63-betida keltirilgan topshiriq beriladi, jadval toldirilib, ekologik tarbiya beriladi.(2 daqiqa) Agar siz yaxshilab berkitmagan vodoprovod jomragidan bir soatda 1 litr suv oqib tushsa, u bir kunda, biro y va bir yilda qancha bolishini hisoblang, agar buni bir bola, on bola va 100 bola misolida korsak-chi?
1soat | 1 kun | 1 oy | 1 yil | |
1 bola | 1l | 24 l | 720 l | 8640 |
10 bola | 10l | 240 l | 7200 l | 86400 |
100 bola | 100 l | 2400 l | 72000 l | 864000 |
V. O`quvchilarni baholash va xulosalash (4 daqiqa)
Guruhlar to`plagan Oltin globuslar uchun 5 ball, Kumush globuslar uchun 4 ball, Bronza globuslar uchun 3 ball hisobida rag`bat jamlanmalari hisoblanadi va g`olib guruh aniqlanadi. Darsda faol ishtirok etgan o`quvchilar ham alohida baholanadi.
VI. Uyga vazifa berish (2 daqiqa)
Mavzu haqida to`liq ma`lumot to`plab kelish. Tabiiy xarita bilan ishlash mahoratini oshirish maqsadida Amudaryo va Sirdaryoning manbai va mansabini topish.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR va internet resurslar :
1. Geografiya 5-sinf darsligi
2. Adilova S. Multimedia vositalari va uni talim jarayonida qollash // Pedagogik talim. 2001 yil 2-son
3. Maktabda geografiya,
jurnali 2009 yil 5-son, 2010 yil 2-3-sonlar 2012 yil 6-son
4. Daryo.uz 5. Geogrfaiya.uz
6. Uzedu.uz. Pedagoglarga 7. Ziyonet.uz. Kutubxona